شهر ارومیه به مرکزیت کلانشهر با جمعیتی بالغ بر ۱٬۰۴۰٬۵۶۵ نفر در استان آذربایجان غربی در شمال غرب ایران واقع شدهاست. ارومیه در گذشته چیچَست نام داشت و در طول تاریخ یکی از آبادترین و در عین حال از پرحادثهترین شهرهای آذربایجان شناخته میشود.به دلیل موقعیت ویژه آن و قرار گرفتن در محل تلاقی و معبر منطقه قفقاز، ارمنستان، آسیای صغیر و بینالنهرین، تحولات تاریخی مختلف به خود دیدهاست تاریخ کهن این منطقه و زندگی اقوام و ادیان الهی مختلف در کنارهم، شرایط فرهنگی ویژهای به چهره این شهرستان بخشیده و ارومیه به شهر رنگین کمان اقوام و ادیان الهی معروف شدهاست.
اماکن مذهبی و تاریخی مانند مسجد جامع که یادگاری از تمدن اسلامی و دوران امپراتوری سلجوقیان بوده و بزرگترین و مهمترین محراب مسجد در ایران بعد از محراب مسجد جامع اصفهان بهشمار میرود و کلیسای تاریخی نه مریم که به عنوان دومین کلیسای تاریخی جهان شناخته میشود.از آثار بی نظیر تاریخی و مذهبی این منطقه بهشمار میرود. بازار تاریخی با معماری اصیل ایرانی- اسلامی یکی از بناهای مهم تاریخی شمالغرب کشور محسوب میشود.
سوغات
از هرچی بگذریم از سوغات و غذاهای سنتی ارومیه نمیشه گذشت ،از غذاهای سنتی ارومیه میتوان به دلمه برگ مو، کوفته ، آش دوغ و... اشاره کرد. و در مورد سوغاتی ، نقل مهمترین سوغات ارومیه است که در انواع بیدمشکی، گردویی، زعفرانی، پستهای و بادامی عرضه میشه. با این حال نقل بیدمشک معروفترین نوع نقل در ارومیه است. این نوع نقل با عرق بیدمشک که محصول خود ارومیه است تهیه میشه.
مراکز تاریخی
در مورد جاذبه های تاریخی ارومیه ، دارای بناهای تاریخی متعددیه که میتونیم به عمارت شهربانی ارومیه، عمارت سه گنبد،، یخچال ۹ پله، پل باراندوز، کاروانسرای ارومیه، گرمابه آخوند، ساختمان جهاد دانشگاهی ، ساختمان شهرداری ارومیه و ... اشاره کنیم.
قلعه بانک :این قلعه در بخش صومای برادوست شهرستان ارومیه بصورت قلعه ای چهار طبقه در بالای کوه و مخروطی شکل احداث شده است .
قلعه دم دم :این قلعه در ارتفاعات برادوست در ۱۸ کیلومتری ارومیه بنا شده، در سال ۱۰۱۸ هجری قمری به پیشنهاد امیرخان یکدست و با اجازه شاه عباس ساخته شده .
سه گنبد :این بنا آرامگاه بوده و در سال ۵۸۰ قمری ساخته شده. این بنای تاریخی در جنوب شرقی قرار داره . داخل بنا سه کتیبه به خط کوفی است که آن را از سنگ تراشیدهاند .شاید بتوان مقبره یا برج آجری سه گنبد را متعلق به قرن ششم هجری دونست.این بنا بخاطر وجود سه گنبد در سه طبقه آن به این نام مشهوره . عمارت سهگنبد ارومیه، محل احتمالی دفن جلال الدین خوارزمشاه است.
مسجد جامع ارومیه :
یک اثر تاریخی که با شکوه فراوان در مجاورت بازار قرار داره، متعلق به سده هفتم هجری قمری (مربوط به ایلخانان) است.محراب این مسجد از نظر گچبری یکی از زیباترین آثار هنر معماری دوران غول می باشد. موقعیت این مسجد در بازار طوری قرار داره که از سه طرف به معابر عمومی متصل می شود.
خانههای تاریخی که نهایتاً قدمتشان به دوره قاجار میرسد یکی از جاذبههای گردشکری محسوب میشن. خانههای جنرال،خانه انصاری و خانه اتحادیه از آن جملهان.خانه دیزج سیاوش در سال ۱۳۸۷ ثبت ملی شد.
صنعت و اشتغال
برخورداری از شرایط منحصر به فرد جغرافیایی و طبیعی باعث شدهاست این منطقه از نظر کشاورزی و صنایع وابسته توسعه فراوانی پیدا کند و به عنوان قطب برتر کشاورزی در کشور شناخته شده و در تولید بسیاری از محصولات کشاورزی رتبه اول کشور را دارا میباشد.
در تولید محصول سیب درختی کشور ایران در رتبه سوم جهان قرار دارد و قطب اصلی و اول تولید سیب کشور نیز استان آذربایجان غربی و شهرستان ارومیه میباشد. استان آذربایجان غربی در زمینه تولید عسل رتبه اول کشور را دارا است.یکی از خوش آب و هواترین شهرهای ایران است و پیشتر به عنوان یک باغ شهر در کشور مطرح بود، در سالهای اخیر با برگزاری جشنوارههای متعدد گل، به یکی از شهرهای مطرح در حوزه تنوع گل تبدیل شدهاست.آذربایجان غربی به سرزمین باغهای انگور معروف است و ارومیه یکی از مراکز اصلی تولید و فراوری محصول انگور میباشد.